उठ्न सकेन कोरोना महामारीका कारण सिथिल बनेको पर्यटन क्षेत्र

काठमाडौं । कोरोना महामारीका कारण गत वर्ष र यसपाली जारी गरिएको निषेधाज्ञाका कारण मुलुकको आर्थिक अवस्था कमजोर बन्न पुगेको छ । कोरोना महामारीको पहिलो लहरमा गरिएको तीन महिना लामो लकडाउन र दोस्रो लहर जारी निषेधाज्ञाले उद्योगधन्दा गरेर खाने वर्गलाई पनि बाटोमा ल्याएको छ । मुलुकको कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा महत्वपूर्ण योगदान रहेको औधोगिक र पर्यटन क्षेत्र आर्थिकरुपमा जिर्ण बनेका छन् । नेपाल राष्ट्र बैंक, उद्योग मन्त्रालय, राष्ट्रिय योजना आयोग र निजी क्षेत्रको छाता संगठनहरुको अध्ययन अनुसार कोभिड १९ का कारण सवैभन्दा बढी लघु घरेलु तथा साना उद्योगहरु प्रभावित बनेका छन् । त्यसपछि पर्यटनमुलक उद्योग बढी प्रभावित बनेका छन् ।

यसले पर्यटन क्षेत्रतर्फका हवाइ सेवा, होटल, रेष्टुरेन्ट, दोहोरी साँझ, क्यासिनो, साहसिक खेल जस्ता क्षेत्र ठप्प जस्तै बनेका छन् । डेढ बर्षको अवधिमा गरिएका बन्दाबन्दीका कारण अन्तराष्र्टि«य उडान नियमित हुन सकेको छैन । आन्तरिक उडान पनि पूर्ण क्षमतामा चल्न सकेका छैनन् । पर्यटकलाई आकर्षित गर्ने हरेक क्षेत्र कोरोनाको महामारीले डुबेका छन् । डेढ बर्षको अन्तरालमा पर्यटन व्यावसायले एक खर्बभन्दा बढीको घाटा व्यहोरेको छ । होटल व्यावसायमा दैनिक ७ देखि ८ करोडसम्म घाटा भइरहेको छ । मजदुरहरु हातमुख कसरी जोर्ने भन्ने समस्यामा छन् । मजदुरलाई तलब ख्वाउनका लागि मात्रै भए पनि सहज ऋणको व्यवस्था गरि दिनु पर्ने माग बढ्दो छ ।

पर्यटन बोर्डका उपाध्यक्ष चन्द्र रिजाल अघिल्लो सरकारले बजेटमार्फत पर्यटन व्यावसायीलाई राहत दिने खालका कार्यक्रम ल्याएको थियो । उनी अघिल्लो सरकारको राम्रा कार्यक्रमलाई वर्तमान सरकारले निरन्तरता दिनु पर्ने माग गर्छन् । उद्योग मन्त्रालयका अनुसार प्रतिकुल समयमा पनि ४० प्रतिशत ठूला मझौला उद्योगहरु चलेका थिए । उद्योग विभागका महानिर्देशक विनितमणी उपाध्याय धरायशी बनेको पर्यटन तथा अन्य उद्योग व्यवसायलाई सहुलियतपूर्ण कर्जा, पुर्नकर्जा उपलब्ध गराउनु आवश्यक भइसकेको बताउँछन् । विभागका अनुसार मुलुकको कुल ग्राहस्थ उत्पादनमा १४ प्रतिशत योगदान औद्योगिक क्षेत्रको रहेको छ ।

आयात निर्यात त्यति प्रभावित नभएका कारण व्यापार व्यावसाय क्षेत्रमा भने ठूलो असर नपरेको दाबी विभागको छ । निषेधाज्ञाका बेलामा पनि ६० देखि ७० प्रतिशतसम्म उद्योगहरु चलेको दाबी गरिएपनि विज्ञहरु भने ५० प्रतिशत उद्योगहरु बन्द भएको र ४ प्रतिशतमात्रै पूर्ण क्षमतामा संचालन भएको बताउँछन् । विभागका अनुसार यो अवधिमा १० प्रतिशत लघु घरेलु उद्योग बन्द भएका छन् । ४ प्रतिशत साना उद्योगहरु बन्द भएका छन् । तर, ठूला कारोबार गर्ने उद्योग भने चलिहेको विभागको भनाई छ । ४ महिना अन्तराष्ट्रिय हवाई उडान बन्द हुँदा वैदेशिक लगानीमा समेत प्रभाव परेको छ । अघिल्लो बर्ष ३७ अर्ब ३८ करोड वैदेशिक लगानी भित्रिएकोमा असार ३१ गतेसम्मलाई आधार मान्दा बितेको एक बर्षमा ५ अर्ब १८ करोडले वैदेशिक लगानी प्रतिवद्धतामा कमि आएको छ ।

थप समाचार

राजनीतिमा आउने कुलमानको तयारी, उर्जामन्त्रीले अनावश्यक दुख दिएको आरोप

कार्यवाहक प्रधानमन्त्री सिंहले भेटे राष्ट्रपति पौडेल

७ दमकल प्रयोग गरेर नियन्त्रणमा लिइयो चन्द्रागिरिमा भएको आगलागी

साँखुको सलम्बुटारस्थित आश्रयस्थलमा टिपर छिर्‍यो, तीन जनाको मृत्यु

भिट्ठामोड सुख्खा बन्दरगाह निर्माणमा सहयोग गर्ने प्रचण्डको प्रतिबद्धता

हमासलाई ट्रम्पको चेतावनी‘बन्दी रिहा नगरेमा एउटा पनि सदस्य बाँकी रहने…